W obliczu nałogowego grania na pieniądze wszyscy jesteśmy równi, a konieczność leczenia hazardu może dotknąć każdego z nas.
Ten nałóg nie wyróżnia młodych, starszych, biednych czy majętnych, pracujących czy bezrobotnych, osób samotnych czy posiadających rodziny. Psycholodzy wyróżniają jednakże pewne czynniki psychospołeczne, które mogą predysponować do uzależnienia od hazardu.
- Specjaliści szacują, że od hazardu uzależnionych może być nawet 50 tysięcy Polaków.
- Kolejnych 200 tysięcy zaliczanych jest do grupy osób narażonych na wystąpienie tego uzależnienia.
Kto zatem znajduje się w grupie ryzyka?
- Osoby wykonujące wolne zawody, w związku z czym mają zróżnicowany i często nielimitowany przypływ gotówki.
- Osoby, które nie czerpią satysfakcji z życia osobistego lub zawodowego, za to dotkliwie odczuwają nawet najdrobniejsze porażki czy konsekwencje nieodpowiednich wyborów.
- Osoby, które poszukują w grze oderwania od niepowodzeń w rzeczywistości.
- Osoby o niskim poczuciu własnej wartości (wygrana je dowartościowuje).
- Osoby, które nie czują tego, że same są w stanie kontrolować swoje życie. W potencjalnej wygranej poszukują uczucia skutecznego działania i sprawczości, których na co dzień im brakuje.
- Osoby o niezaspokojonej potrzebie akceptacji w otoczeniu.
Widząc osobę stojącą przy automacie do gier lub scenę filmową rozgrywaną w kasynie zastanawiamy się, czy dane osoby nie są świadome tego, ile pieniędzy tracą na grę. Otóż w sytuacji uzależnienia zawodzą instynkt samozachowawczy i naturalne mechanizmy myślenia, którymi kierują się osoby zdrowe. Hazardzista bowiem wierzy w to, że im więcej przegra, tym więcej wkrótce wygra. W końcu się odegra!
Badania dowodzą, że poziom neurochemiczny mózgu nałogowego gracza w trakcie gry niczym nie różni się od mózgu narkomana tuż po zażyciu narkotyku.
W naszym kraju nie brakuje specjalistycznych ośrodków, w których prowadzone jest leczenie hazardu. Wśród nich znajduje się również prywatny ośrodek leczenia alkoholizmu i innych uzależnień Awes Medical w Wiśle. Na ogół stosuje się w takich przypadkach terapię indywidualną, choć w niektórych placówkach powstały już grupy terapeutyczne.
Osoby uzależnione pod okiem terapeutów w kolejnych etapach realizują specjalny program leczenia hazardu. W terapii osoby uzależnione dążą do odzyskania satysfakcji z życia bez gier. Uczą się także znajdować nowe źródła wrażeń dawanych dotąd przez granie – znajdują nowe lub odnawiają dawne zainteresowania, odbudowują sferę społeczną i rodzinną, poznają własne emocje.
Uzależnienie od hazardu
Uzależnienie od hazardu zostało zdefiniowane przez Międzynarodową Statystyczną Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych i mówiąc najprościej jest utratą kontroli nad graniem – w gry losowe, w których tylko ślepy traf decyduje o zwycięstwie oraz za pieniądze, gdzie kolejne porażki zamiast zniechęcać, coraz bardziej motywują do grania. Taka utrata kontroli prowadzi niechybnie do pogarszania relacji z najbliższym środowiskiem, problemów w życiu zawodowym i rodzinnym.
Co wskazuje na uzależnienie i konieczność podjęcia leczenia hazardu?
- Izolacja. Gracz najlepiej czuje się bez towarzystwa. Dla niego rozgrywka jest wartością samą w sobie, a zespół lub towarzysz tylko przeszkadzają.
- Brak kontroli nad ilością wydanych pieniędzy i czasem poświęcanym na grę.
- Zwiększanie wydatków na grę w celu podniesienia poziomu emocji.
- Niepohamowana chęć gry, nawet za niewielkie stawki lub samo patrzenie na rozgrywki innych osób.
- Odczuwanie potrzeby grania bez względu na wysokość spodziewanej wygranej.
Co myśli hazardzista?
Co ważne, w leczeniu hazardu często zauważamy, że dla nałogowych graczy pieniądz traci swą realną wartość. Dla gracza to tylko pakiet punktów, który pozwala na grę przez najbliższy czas. Przegranie wszystkich środków wymusza zakończenie rozgrywki, co wzbudza rozdrażnienie, nerwowość i konieczność znalezienia możliwości na odegranie się. Mechanizm dążenia do odegrania to już zaawansowany etap uzależnienia, w którym hazardzista poświęca na grę olbrzymią ilość czasu, izolując się wręcz od świata realnego. W poszukiwaniu dodatkowych źródeł finansowania gier osoby chore sięgają do radykalnych rozwiązań, takich jak kradzież, pożyczki, kredyty, sprzedaż wartościowych przedmiotów itp. Ponieważ takie zdobywanie pieniędzy na ogół wiąże się z kłamstwem i oszustwami, osoby uzależnione stopniowo niszczą swoje relacje z otoczeniem, bliskimi i przyjaciółmi.
W umyśle osoby uzależnionej od gier następuje przedmiotowe traktowanie innych ludzi: “Jesteś wart tyle, na ile możesz sfinansować moją grę”. Powszechne jest również zatajanie nałogu, usprawiedliwianie go jako nieszkodliwej rozrywki. Pierwszy cios i chwila autorefleksji pojawiają się zazwyczaj dopiero w momencie dotkliwej porażki, która prędzej czy później spotyka każdego gracza. Niestety w wielu przypadkach w tym momencie jest już za późno na odzyskanie tego, co zabrał nałóg. Proces oswajania samego siebie z problemem może trwać nawet kilkanaście lat! Leczenie hazardu przywraca choremu kontrolę nad emocjami i zachowaniami. Gracz na nowo uczy się koncentracji na życiowych priorytetach i wartościach.
Skutki nałogowego grania
Skutki nałogowego grania bywają bardzo poważne:
- bankructwo,
- niemożliwe do spłacenia zadłużenie,
- straty emocjonalne,
- rozpad rodziny i relacji z innymi ludźmi,
- poczucie upokorzenia i wstydu,
- nienawiść do siebie,
- depresja,
- w niektórych przypadkach zagrożenie bezpieczeństwa lub życia swojego i najbliższych w konsekwencji kontaktów ze światem przestępczym.
Powyższe czynniki mogą okazać się impulsami do podjęcia decyzji o leczeniu hazardu. Każdy moment jest dobry na rozpoczęcie terapii z udziałem doświadczonych specjalistów. Samodzielne próby zerwania z nałogiem mogą okazać się bezskuteczne. Jeżeli jesteś przekonany, że problem nałogowego grania dotyczy Ciebie, nie zwlekaj. Znajdź pomoc w odpowiedniej placówce zwalczania uzależnień.
Jak rozwija się uzależnienie?
Jest to proces złożony, jednak w większości przypadków rozwój uzależnienia wygląda podobnie. Dlatego też specjaliści stworzyli podział procesu rozwoju uzależnienia na cztery fazy.
Fazy rozwoju uzależnienia
Faza pierwsza – faza zwycięstw
To pierwszy krok do pojawienia się problemu, który jak w przypadku innych uzależnień nie wygląda groźnie. To w tym momencie rozpoczynamy granie i osiągamy pierwsze sukcesy, które podpowiadają nam, że możemy osiągnąć więcej.
Skoro udało się jeden, drugi, potem trzeci raz, to dlaczego nie miałoby udać się za kolejnym razem? Jest to myślenie błędne, ponieważ gracz przestaje sobie zdawać sprawę z tego, że rozrywka jakiej się oddaje nie ma nic wspólnego z logicznym myśleniem czy umiejętnościami, ale z losowością i każda kolejna gra może przynosić mu coraz większe straty.
Gracz jeszcze o tym nie myśli, ponieważ jest na fali wznoszącej – gra z większą regularnością i częstotliwością, podnosi stawki i dąży do ostatecznego celu, czyli wielkiej wygranej.
Faza druga – faza strat
Gracz przegrywa, a coraz wyższe stawki sprawiają, że traci większe sumy. Konieczność „odegrania się” i odzyskania straconej kwoty zadręcza gracza, który zostaje zmuszony przez uzależnienie do zaciągania długów, spłacania ich, zaciągania kolejnych i tak w kółko.
W tej fazie dochodzi też do coraz gorszych relacji z najbliższymi, kłamstw oraz pojawiania się problemów z wierzycielami. To faza, w której niewinna zabawa przy jednorękim bandycie staje się coraz bardziej desperacką walką o przetrwanie.
Faza trzecia – faza desperacji
Długi rosną, a oczekiwane zwycięstwa nie przychodzą. Gracz traci pracę, jego relacje z najbliższym otoczeniem są bardzo złe albo przestają istnieć, a ilość pieniędzy, którą trzeba oddać przytłacza coraz bardziej.
Dochodzi do desperackich prób zdobycia pieniędzy, np. poprzez kradzieże i pojawiają się wyrzuty sumienia, które mogą doprowadzić do poważnej depresji.
Tutaj najlepszym rozwiązaniem byłoby leczenie hazardu, jednak najczęściej gracz nie decyduje się na ten krok i wtedy przychodzi ostatnia faza…
Faza czwarta – faza utraty nadziei
Fatalny stan psychiczny i utrata najbliższych to czynniki, które mogą doprowadzić do tragedii. Uzależniony od hazardu w perspektywie swojej fatalnej sytuacji popada w inne uzależnienia, takie jak alkoholizm czy narkomania, trafia do więzienia albo popełnia samobójstwo.
Jedynym rozwiązaniem, które może wyciągnąć uzależnionego z problemu jest zwrócenie się do specjalisty i leczenie hazardu.
Warto zwrócić uwagę na to, że hazardzista nigdy nie jest zwycięzcą – w momencie wygranej, gdy uda mu się zainkasować dużą sumę, przeznacza ją na kolejne zakłady, bo w końcu „na pewno się uda”.
A to prowadzi do coraz większych strat i coraz większego pogrążania się w nałogu.
Jak dać sobie z tym radę?
Najważniejsze jest zrozumienie własnego problemu, umiejętność przyznania się do winy i własnych słabości i pokonanie wstydu przed skorzystaniem z pomocy specjalisty. Leczenie hazardu nie jest procesem krótkotrwałym i łatwym dla uzależnionego, ale to jedyny sposób, który pozwoli na powrót do normalnego życia, odbudowanie relacji z najbliższymi i ponowne docenienie rzeczy, które były ważne jeszcze przed popadnięciem w nałóg.
Każdy przypadek jest inny, dlatego w naszym ośrodku do każdego podchodzimy w pełni indywidualnie. Kluczowe jest rozpoznanie problemu i dobór właściwej strategii, dzięki której możliwe będzie pokonanie uzależnienia i naprawienie błędów, które zostały popełnione w wyniku uzależnienia. Leczenie hazardu nie jest gwarancją tego, że nałóg nie wróci, dlatego też warto pamiętać o samokontroli już po zakończonej terapii i powrocie do normalnego życia.